Sunday 2 September 2012

TALAN KHUA NIH TARNU LUNGDAW


TARNU LUNGDAW

Tiana Pi nih Puhei in thephung angka anni loi isir pek thin, a tak hom chang dinga ki ring phakloi,von ni 24/08/12, ki office kal ding in thulthak in, zinga voika rengin ki lungrila ‘Tarnu Lungdaw’ an loi iti thin hmu ding nih en ding chun ken puacha a. Pu.Huanhnehliana, Ganganagar Subdivision a PWD, S.D.O. achang lai remchang ila in, a motor ihmangin in phal vaikan anikalpui lei in, a chunga nansa vaikan lawmthu ke hril.

Tiklai hmana ki la hmungai thin loi nih kirimang tak hmana kila hmu ngai loi khua  Talan Khua chu ipan in kin kal ta a, lampui inthluang in ki lungril ngaituana a chun ‘Tarnu Lungdaw’ a taka hmuthei in la om ati maw aw!! Ti in ki ngaitua a, Saibual khua kin suak hma chun, Rev. C Thuamdinga rek hun tawika ti tina kin nei hmana, ma ti tina a chun “Pu Tarnu Lungdaw chanchin hi ni hawi maw?” kiti a ani chun, ‘Thangur Lal’ hei chu an chang phot ani ti pek a, chunkachun beiseina lian fe inei chun Pu. Huanhnehliana rek chun kin suak tan ta a.

Tian laia Bazar Roiinpui fe Fatikroy Lampui tiang chun ikal in Ganganagar ipan in kin kala, keiman maia ke kal changsiala chun hun itenka maw chang chu, Lampui ke vai ke ring achang. Talan lampui achang mahi ti in Pu, Huanhnehliana’n ani hril chun ki lungril takan a lawm fe rual rualin ki lung anat fe sa nghala. Asan chu tuna Darlong nai mithiam tak tak nih mi indum tak tak hei an pi an pu, an nu an pa hei loi hong suakna khua chang ding chun ka khop khopa lampui thaloi nih lampui chik ti in kilungril in nansa vaikan ken hranga. Changhomsiala ki thaw ve thei chu a om bik lem nawh.

Zawk loi ding kokloi ding ti in kin kal nawka, Talan khua kin phak taw dek chun kin driver in “sir, kal thei ta naw ning”ati hiala, mang ka khopa lampui pok nih lampui chik chu achang. Changhomsiala, Pu. Huanhnehliana rek chun motor atang chun kin tum pek a, kin motor driver in a puhei mai ituma pheia ikal chu a en ngamzoi tak naw lei in harsa fe pumin kin motor chu a hongkalpui a. Chunkachun Talan khua kin hang thlung ding chun lampui inthum kan an thena, voitiang khatka, changtiang khatka nih hlun mai kan khatka akala, voitiang akal chu DM Colony khua an ti a, changtianga kalpu zawk chu Talan khua ngei chu achang.
         
 A Lam thuam kin phak chun ki lung natna a zual em em a, asan chu voi tianga lam kalpu zawk chu brick sawling in thaduai kan a om a, chang tianga pana rawchu brick hmel reng reng a ma khua apiang atanga alampui in la hmungai loi angka mai in a awma.

Khua ton tir kin hang thlung achang chunPu, Huanhnehliana’n Darlong khua ala son naw lei in kor tawngin khua ton tira I awm hei chu a ahang sawna. Changhomsiala, insunga om hei rihai hong suak chu ki Hnam tawng Darlong tawng tak ngei rihai, ahong suak ti kin hoi chun, kin tawnghmang chu kin pher vit nghala, ma in neipu chu Pu, Huanhnehliana hei tupa ngei mai chu aloi chang zawk.
     
Ma hmun a chun hun sawt lem loi kin inngham a, tui in ding nih char hai ka hom tawngtha duam hom in kin thlaw lem nawh. An in kawla Ar/vok vul hei rawchu lian tawk tak mai an chang. An ni loi dawn loi lei nih an ni ngaisak loi lei chu achang chuang lem nawh. Ma zoi in a in neipu Ulian tawk tak mai kum 65 vel mi chu a hong suaka, a khawdung/Leilung chu ani hei fangpui a. A khua a in nih loi om hei chu thenka faifel fe nih thianginhlim feka an om rual rual in, thenka in raw chu mi lukmilai hei in angka mai achang. Ma lai taka ki lungrila hong om chu e!! ‘tangpui an hei in ngai tak em ve’ ti hi achang.  A nin zirna hnai chem chu Santir Bazar achang.                                                                   Kin hei kal tir achang chun Biak in lian tawk vak loi hi aloi om a, a Biak in chu rineng in achung rangva, a bang cement a inchul achang. A Biak in hma a chun Talan Baptist Church in ziak in a om. Khawsung kin hei fang tir achang chun a tlangmual tibak loi chu a beina em em rawchu hril ding tham a om nawh. Mitam ka chu an inkawl vela vok vul anla chang lei in, rimtu ihnai tak hom chu a om nawh. Khua tawp kin va phak achang chun, thil I imo chang kin titi zoi hnungin Pa-te khatka ‘Tarnu Lungdaw’ om na ni van hmuthei ni ti maw kitia, ani hom chun lawm vaikan kin sawmna chu ani pawm peka, anthok thaia, mangkachun kin kal nghala. Lampuia an serhlum kung hei chu I tlir in hmual tin heichu kin tlir sa a, ma taka thil poimaw fe kin ihmu thei chu- Tiana Darlong khawrua om dan hi omzia nei tak nih  poimaw fe achang ti chu a chiang em em. Tarnu Lungdaw tlang atang chun hmual dang dang kin hei tlir achang chun kin hei  ihmu thei chu, Belkum, Bukpui khawrua, Serhmun, Saikar etc. achang. Ki lungrila hong in lang thai chu, tiana pi nih pu hei hi ENG(light) hmangin an loi insawn thin achangti hi ki chiang ta em em achang. Ma hei chu thlalakna hei hongnei in pi pu sulhnu chu nansa vaikan lung leng ati zual.

Mataka tang chun Tarnu Lungdaw na hmun chu kin pan nawk tira, lampui intluang chun zawna hrang hrang kin nei a, kin zawna hei chu, Tarnu  Lungdaw chu ala that bei? Thungna kin I dawng a chun tapna ruang a tlung achang. “Tarnu Lungdaw chu hmu ding a om ta naw a, a hlan ari in inthual bat achang ta. A lungdaw hom LOI thawna vu vu achang lei in a puak zoi. Changhomsiala lung khatka ala omti chai bak loi chu” hawi ding a boi. Achangin ileia an ithual maw? kin ti nawk achang chun “Tiantangka nih roithil izawng lei”  ani tipek nawka. Apoi tibak loi chu ti ding kin nei ta nawh. Mangkachun titi pumin kin kal tir chun kin ti tina atui luat change ti, ama tlang kareng Tarnu Lungdaw Tlanga chang lei in, ane kalpuipu hom naipang achang ve lei in a hoi chiang ve tak tak naw lei in akhel ari ani kal pui a.

Vannei nawka vannei nawk zualna kin dawnga, kin in beise iphak loi nu-te mi inhnika hmarcha inhmal zoi kin tong thapa. Anni chu anti ding an hawi naw a, ‘Char’(Tea) I endik hoitu anni sawn lei in an lungril tak chun inzakna nih tina anni nei zawka. Changhomsiala ki Darlong tawng ngat in ki hang sawn a changchun an thla a muang ta em em zawk achang. Tarnu Lungdaw zonga kin honga chang hi kin hang ti achang “chun, E……anin thual ta rit hate” ti mai loi chu hril ding dang an hawi ve nawh. Anne ngaidan chun tian tangka I zawng hei angka mai achang. Changhomsiala thil omzia kin hang hril achang chun, “E…..nin hongpial ta dai hate, ma rama khun kuva bil a lung khatka ala om ha” anni ti pek zawka. Ane sawl rithlan thla zoizoi pum chun a thlang lam chu kin pan nawka, anni hei chun anni ruan a, ram loi ping tak hei chu nen thial pek in Tarnu Lungdaw chu anni zawngpui ta zawk a chang. Kin hmu hnunga chang chun kin lunghom a siatna, lawm om hom kin ti fe mai. Kin tuai in kin chul vela, tiana pi pu sulhnu ram chu ki ngaituana achun a hong inlang tan ta nghal achang.

 Ma ngei hi a chang TARNU LUNGDAW CHU.

No comments:

Post a Comment